Cukrzyca ciążowa (GDM) lub po prostu cukrzyca ciężarnych to choroba, która dotyka około 10% kobiet[1] spodziewających się dziecka. Ma charakter przejściowy i w większości przypadków nie daje żadnych charakterystycznych objawów. Nie można jednak jej bagatelizować, ponieważ nieleczona cukrzyca ciążowa może prowadzić do poważnych powikłań i konsekwencji zdrowotnych, zarówno dla matki, jak i dla dziecka. Z poniższego artykułu dowiesz się, kiedy możesz podejrzewać u siebie rozwój cukrzycy ciążowej i jakie kroki należy wykonać, aby zapobiegać jej konsekwencjom.
Cukrzyca ciążowa wynika ze zmian hormonalnych, jakie zachodzą w organizmie ciężarnej kobiety. Hormony płciowe wzrastają, a na skutek tego rośnie również wrażliwość trzustki na glukozę. Każda przyszła mama jest narażona na pojawienie się tej choroby. Istnieją jednak czynniki, które mogą potęgować ryzyko, w szczególności są to:
- uwarunkowania genetyczne,
- nadwaga,
- nadciśnienie tętnicze przed ciążą.
Ponadto wraz z wiekiem i każdą kolejną ciążą wzrasta prawdopodobieństwo wystąpienia cukrzycy ciążowej.
Pierwsze objawy
Cukrzyca ciążowa jest bardzo trudna do samodzielnego zdiagnozowania, ponieważ gdy choroba dopiero zaczyna się rozwijać, nie daje żadnych charakterystycznych objawów. Dodatkowo jej rozpoznanie utrudnia fakt, że ewentualne symptomy są bardzo zbliżone do typowych objawów towarzyszących ciąży. W sytuacji, w której kobieta jest w swojej pierwszej ciąży lub dostrzega u siebie wiele typowych przejawów brzemienności, bardzo długo może być zupełnie nieświadoma faktu, iż zmaga się z tą chorobą. Najczęściej występującymi objawami cukrzycy ciążowej są:
- Wielomocz – innymi słowy częste oddawanie moczu, nawet powyżej 3 litrów na dobę. Przyczyną takiej sytuacji jest glukoza, która jako substancja osmotycznie czynna zatrzymuje wodę, a następnie wiąże ją ze sobą.
- Uczucie silnego pragnienia – z powodu wielomoczu, a tym samym utraty dużej ilości wody, kobieta zmagająca się z cukrzycą ciążową może odczuwać duże pragnienie oraz problemy z suchością skóry i błon śluzowych.
- Napady głodu – na skutek spadku insuliny, glukoza znajdująca się we krwi nie jest w stanie dotrzeć do tkanek, w których zostałaby spożytkowana. Tym samym organizm kobiety, pomimo dostarczania mu odpowiedniej ilości kalorii, stale odczuwa głód.
- Ciągłe zmęczenie – jeżeli kobieta zdrowo się odżywia i unika nadmiernego wysiłku, a stale odczuwa zmęczenie i senność to może świadczyć o rozwoju cukrzycy ciążowej. Zmęczeniu mogą towarzyszyć również zawroty głowy i omdlenia[2].
Biorąc pod uwagę fakt, że symptomy cukrzycy ciążowej bardzo trudno odróżnić od typowych oznak ciąży, niezwykle ważne jest, aby lekarz prowadzący już w 10 tygodniu ciąży zlecił wykonanie badania stężenia glikemii we krwi[3]. Na tym etapie można już dokonać wstępnej diagnozy i ocenić, czy przyszła mama nie zmaga się przypadkiem z cukrzycą. Wczesne wykrycie cukrzycy ciążowej minimalizuje bowiem ryzyko zagrożenia zdrowia zarówno matki, jak i dziecka.
Diagnoza: cukrzyca ciążowa – co dalej?
Przede wszystkim nie należy przedwcześnie się martwić. Przyszła mama z cukrzycą ciążową powinna być w stałym kontakcie z lekarzem i stosować się do jego zaleceń. Podstawą leczenia w przypadku tej choroby jest regularne monitorowanie glikemii i konsultowanie wyników ze specjalistą, który będzie w stanie wydać odpowiednie zalecenia pod kątem dalszej terapii.
W trakcie leczenia cukrzycy ciążowej jednym z kluczowych aspektów jest wdrożenie umiarkowanego i systematycznego wysiłku fizycznego. Aktywność fizyczna o niskiej intensywności pozwala utylizować glukozę, a tym samym prowadzi do zmniejszenia insulinooporności tkanek. Kobiety, u których zdiagnozowano cukrzycę ciążową nie mogą również zapominać o odpowiedniej diecie[4].
Dieta a cukrzyca ciążowa
Przyszłe mamy zmagające się z cukrzycą ciążową muszą stosować specjalistyczną dietę, która utrzyma stężenie glukozy we krwi na niskim poziomie, a jednocześnie dostarczy wszystkich składników odżywczych, które są niezbędne dla rozwijającego się płodu. Diety kobiet z cukrzycą ciężarnych obliczane są indywidualnie, ponieważ zapotrzebowanie kaloryczne u każdego człowieka jest inne i zależy od wzrostu, masy działa, wieku, czy aktywności fizycznej. O tym co można jeść, a jakich produktów i substancji odżywczych lepiej unikać przeczytacie tutaj[5].
Powikłania spowodowane brakiem leczenia
Nieleczona cukrzyca ciążowa stanowi bardzo poważne zagrożenie dla zdrowia nienarodzonego dziecka. Jeżeli stężenie glukozy we krwi jest zbyt wysokie, może prowadzić do wystąpienia hiperglikemii również u płodu. Utrzymujący się stan podwyższonego stężenia glukozy może powodować makrosomię, czyli nadmierną masę płodu w stosunku do wieku płodowego lub hipotrofię, która charakteryzuje się zbyt małą masą ciała dziecka. Dodatkowo nieleczona cukrzyca ciążowa zwiększa ryzyko wystąpienia u dziecka wad wrodzonych układu nerwowego, moczowo-płciowego, kostnego, czy nawet układu krążenia[6].
U większości kobiet cukrzyca ciążowa ustępuje po zakończeniu ciąży, jednak brak odpowiedniego leczenia może zaszkodzić także zdrowiu przyszłej mamy. Negatywną konsekwencją braku odpowiedniej terapii jest możliwość rozwoju nadciśnienia tętniczego oraz infekcji dróg moczowych. Niewykryta lub nieleczona cukrzyca ciążowa może prowadzić również do wywołania przedwczesnego porodu[7].
Biorąc pod uwagę jak drastyczne skutki wiążą się z brakiem profesjonalnej terapii w przypadku cukrzycy ciążowej, kobiety w ciąży powinny zadbać o odpowiednią diagnostykę. Wykonanie badań, które mają na celu stwierdzenie lub wyeliminowanie cukrzycy ciążowej powinno być zalecane przez położników w każdym przypadku. Podwyższona glukoza jest sygnałem do wykonania testu obciążenia glukozą. Wykazanie przez test nieprawidłowości jest oznaką rozwoju cukrzycy ciążowej i powinno prowadzić do wdrożenia odpowiedniego planu leczenia.
[1] https://www.webmd.com/diabetes/gestational-diabetes
[2] https://www.nhs.uk/conditions/gestational-diabetes/
[3] https://www.poradnikzdrowie.pl/zdrowie/cukrzyca/cukrzyca-ciazowa-przyczyny-objawy-leczenie-dieta-aa-v2VC-nTg4-4tGh.html
[4] https://www.webmd.com/diabetes/gestational-diabetes
[5] https://blackmonkeycooks.com/blog/cukrzyca-ciazowa-skad-sie-bierze-jak-ja-wykryc-i-jak-z-nia-postepowac#h_220265372531559387498312
[6]https://1000dni.pl/ciaza-i-porod/jak-powinna-wygladac-dieta-w-cukrzycy-ciazowej?gclid=Cj0KCQiArvX_BRCyARIsAKsnTxO3tGfwhnBWqgULe08OB-0BKacQFqBrtt2jrYbt1y_v_RR10wuosKgaAgTCEALw_wcB
[7] https://ktomalek.pl/blog/jak-objawia-sie-cukrzyca-ciazowa/w-503#jak-objawia-sie-cukrzyca-ciazowa
