Złamanie kości śródstopia, przede wszystkim piątej, na które skarży się Justyna Kowalczyk, to często spotykany rodzaj złamania nie tylko u sportowców. Skomplikowany układ kości stopy i ich połączeń jest narażony na ciągłe obciążenia, a dodatkowo mało odporny na urazy. Jakie są przyczyny i objawy złamania kości śródstopia? Jak przebiega leczenie tego typu złamań? Jak długo trwa rehabilitacja? Złamanie kości śródstopia to przerwanie ciągłości kości środkowej stopy na skutek przekroczenia granicy jej wytrzymałości. Najczęściej złamaniu ulega piąta kość śródstopia, która znajduje się między kością sześcienną (leżącą do przodu do kości piętowej) a małym malcem u nogi. Najczęściej diagnozowanym rodzajem złamania kości śródstopia jest tzw. złamanie Jones’a, które jest umiejscowione 1,5 cm od końca kości. Do tego typu złamania może dojść, gdy ktoś „źle stanie” na boku stopy. Wyróżnia się także złamanie zmęczeniowe (inaczej złamanie przeciążeniowe, stresowe, powolne, marszowe), w przypadku którego dochodzi do złamania trzonu kości śródstopia (najczęściej trzonu drugiej lub trzeciej kości śródstopia). Ostatnim rodzajem złamania, klasyfikowanym ze względu na miejsce i mechanizm urazu, jest złamanie tenisisty, które charakteryzuje się oderwaniem niewielkiego fragmentu od końca kości skierowanego ku tyłowi.
Złamanie kości śródstopia – przyczyny
Do złamania kości śródstopia dochodzi najczęściej w czasie dużego wysiłku fizycznego, czyli podczas uprawiania sportu lub ciężkiej pracy fizycznej. Przyczyną tych złamań są urazy mechaniczne, stłuczenia oraz uderzenia. Złamanie kości śródstopia ze względu na miejsce złamania oraz mechanizm dzieli się na trzy rodzaje:
złamanie tenisisty – charakteryzuje się złamaniem z oderwaniem niewielkiego fragmentu kości, może być spowodowane nagłym pociągnięciem przez ścięgno mięśnia strzałkowego krótkiego lub rozcięgno podeszwowe. Taki uraz może powstać np. w czasie gry w tenisa przy gwałtownym zatrzymaniu ruchu po podbiegnięciu do piłki, stąd nazwa urazu,
złamanie Jones’a – jest najczęściej diagnozowanym urazem śródstopia, umiejscowione jest 1,5 cm od końca kości, czyli na granicy jej nasady i przynasady i spowodowane jest nieprawidłowym postawieniem stopy na jej boku,
złamania ze zmęczenia – dotyczą zazwyczaj młodych sportowców, którzy trenują zbyt intensywnie i ulegają powtarzającym się urazom, szczególni narażeni są na ten uraz piłkarze. Ten typ urazu obejmuje trzon kości i jest dość trudny do leczenia. W badaniu radiologicznym znajdujemy przerost warstwy korowej, odczyn okostnowy oraz zniekształcenie kątowe kości.
Złamanie kości śródstopia – objawy
Złamanie kości śródstopia jest połączone z obrażeniem sąsiednich części miękkich. Z przerwanych naczyń oraz z uszkodzonych odłamami kostnymi tkanek miękkich wylewa się krew, czego objawem jest krwiak, charakteryzujący się zasinieniem i obrzękiem. Zasinienie to najbardziej widoczne jest na grzbiecie stopy lub placów. Złamaniu towarzyszy ból stopy, który nasila się przy jej uciskaniu, próbie chodzenia, a nawet podczas ruchu palcami stopy, a ustępuje przy odciążeniu stopy.
Złamanie kości śródstopia – rozpoznanie
Diagnostyka opiera się na badaniu klinicznym stopy i stawu skokowego. Dodatkowo wykonuje się badanie rentgenowskie. W przypadku podejrzenia urazu tkanek miękkich wykonuje się także badanie USG. Dopiero na podstawie całego procesu diagnostycznego klasyfikuje się rodzaj złamania i wdraża odpowiednie postępowanie lecznicze.
Złamanie kości śródstopia – leczenie i rehabilitacja
Leczenie tak zwanego złamania tenisisty zwykle ogranicza się do chodzenia w obuwiu z twardą podeszwą, bądź do założenia gipsu marszowego. W większości przypadków całkowite wyleczenie następuje po około 8 tygodniach. Leczenie nieprzemieszczonego złamania Jones’a polega na unieruchomieniu stopy w gipsie na 6-8 tygodni. W tym czasie nie wolno obciążać kończyny. Inaczej leczenie przebiega u sportowców. W ich przypadku wskazane jest leczenie operacyjne, głównie dlatego, że złamania typu Jones’a leczone opatrunkiem często nie zrastają się. Istnieje także ryzyko wystąpienia ponownego złamania w niedługim czasie od zrośnięcia się kości. Złamania ze zmęczenia goją się bardzo trudno – nawet do 20 tygodni. Należy zaznaczyć, że nawet w tym czasie kość może nie zrosnąć się. W przypadku złamania ze zmęczenia stopę unieruchamia się przy użyciu szyny lub gipsu. W niektórych przypadkach może być konieczne leczenie operacyjne. Natomiast leczenie każdego rodzaju złamania z przemieszczeniem polega na leczeniu operacyjnym, którego celem jest usunięcie odłamków kości. Złamania ze zmęczenia goją się bardzo trudno – nawet do 20 tygodni. Należy zaznaczyć, że nawet w tym czasie kość może nie zrosnąć się. W przypadku złamania ze zmęczenia stopę unieruchamia się przy użyciu szyny lub gipsu. W niektórych przypadkach może być konieczne leczenie operacyjne. Natomiast leczenie każdego rodzaju złamania z przemieszczeniem polega na leczeniu operacyjnym, którego celem jest usunięcie odłamków kości. Jeśli dolegliwości bólowe są bardzo duże, lekarz może podjąć decyzję o wstrzyknięciu tzw. blokady, która działa jak lek przeciwbólowy i wówczas dolegliwości są znacznie mniejsze.
