Koślawe kolana to wada kończyn dolnych, która rozwija się u dzieci. Koślawe kolana powodują, że nogi układają się w kształcie litery „X”, a dziecko chodzi chwiejnym krokiem i dodatkowo może skarżyć się na ból w czasie marszu. Jakie są przyczyny koślawych kolan? Na czym polega leczenie i rehabilitacja tej wady? Jakie ćwiczenia powinny wykonywać dzieci z koślawymi kolanami? Koślawe kolana to wada kończyn dolnych, która najczęściej pojawia się u dzieci w wieku przedszkolnym. Koślawe kolana częściej występują u dziewczynek niż u chłopców, ze względu na specyficzną budowę miednicy.
Koślawe kolana – przyczyny
Koślawość kolan u dzieci jest wynikiem przeciążenia kończyn dolnych w okresie szybkiego wzrostu ze słabym jeszcze w tym okresie aparatem mięśniowo-więzadłowym. Może być także następstwem płaskostopia. Zmiana powoduje, że chód jest niezgrabny i niepewny, a osoba z tą dolegliwością szybciej się męczy.
Do innych przyczyn wystąpienia koślawości kolan należą:
•chorowanie na krzywicę w dzieciństwie – to najczęstsza przyczyna koślawości kolan,
•nieodpowiednie odżywianie w okresie wzrostu – przyczynia się do utrwalenia wszelkich wad związanych z budową kości,
•porażenie mięśni,
•przebycie w okresie dzieciństwa chorób, które uniemożliwiły prawidłowe skostnienie kości,
•infekcje i guzy – negatywnie wpływają na rozwój nóg, co sprzyja jednostronnemu wystąpieniu koslawości kolana,
•wykonywanie niektórych zawodów – na pojawienie się koślawości kolan najbardziej narażeni są dżokeje,
•zachorowanie na choroby stawów,
•doznanie urazu fizycznego – zwłaszcza gdy uszkodzone zostały kłykcie kości udowej.
Warto pamiętać, że czasami nie sposób ustalić przyczyny wystąpienia kolan koślawych.
Koślawe kolana – objawy
Nogi osoby z kolanami koślawymi układają się w kształcie litery „X”. W konsekwencji kolana się ze sobą swobodnie stykają, a kostki są od siebie oddalone o kilka centymetrów. Na koślawe kolana wskazuje także chód dziecka – niezgrabny, niepewny, chwiejny (z powodu osłabienia wiązadeł oraz niestabilności stawów). Ponadto dziecko może skarżyć się na ból i szybkie męczenie się w czasie chodzenia.
Koślawe kolana – diagnoza
Diagnozę zwykle stawia się na podstawie badania przedmiotowego, jednak dla jej potwierdzenia lekarz może zlecić wykonanie RTG albo (rzadziej) USG.
Koślawe kolana – leczenie
Dla potwierdzenia diagnozy lekarz może zalecić dziecku, u którego obserwuje koślawość kolan, wykonanie RTG albo – zdecydowanie rzadziej – USG lub tomografię komputerową. Jeśli konieczne jest leczenie, zaleci dziecku:
1. zażywanie odpowiedniej dawki witaminy D,
2. wzbogacenie diety o produkty obfitujące w wapń,
3. noszenie butów korekcyjnych zaopatrzonych w obcasy Thomasa lub specjalistyczne wkładki (odciążą kolana),
4. unikanie długiego stania, zwłaszcza w rozkroku, jak również długich marszów,
5. siedzenie po turecku (zakazane jest siadanie na klęczkach ze stopami i piętami skierowanymi na zewnątrz),
6. uprawianie sportu, przy którym ciężar ciała nie będzie działał na stawy kolanowe, ale takich, które zapewnią właściwy rozwój mięśni. Zalecane: pływanie (zwłaszcza kraulem), jazda na rowerze, gimnastyka korekcyjna, jazda na koniu, piłka nożna. Zakazane: jazda na rolkach, nartach i łyżwach,
7. regularne wykonywanie ćwiczeń, tj. delikatne rozpychanie kolan w pozycji siedzącej po turecku oraz w pozycji stojącej i w lekkim rozkroku,
8. wykonywanie klasycznego masażu.
Gdy wada jest zaawansowana, dziecko powinno być pod stała opieką ortopedy. Koślawe kolana powinny zaniknąć do ukończenia przez dziecko 10 lat. Jeśli wada będzie się pogłębiała, w sporadycznych przypadkach zalecane jest stosowanie na noc aparatu ortopedycznego obciążającego zewnętrzne nasady stawów kolanowych lub szyny oraz – w skrajnych przypadkach – przeprowadzenie zabiegu operacyjnego polegającego na przecięciu kości i ustawieniu odłamów w prawidłowym ustawieniu.
Koślawe kolana – ćwiczenia korekcyjne
Przykłady ćwiczeń korekcyjnych zalecanych przez lekarzy do wykonywania w domu przez dziecko z koślawością kolan:
1.Leżenie na plecach, kończyny dolne ugięte w stawach kolanowych, między stopami piłka gumowa, ramiona wyprostowane w górze, przeniesienie piłki w tył za głowę i chwyt piłki dłońmi, powrót do leżenia, tułów z kończynami dolnymi ugiętymi w stawach kolanowych, ramiona z piłką pozostają wyprostowane za głową, skłon tułowia w przód z rękami wyciągniętymi przed siebie – włożenie piłki gumowej między stopy.
2.Siad ugięty podparty, klaskanie podeszwami stóp.
3.Siad skrzyżny, dłonie na kolanach, ręce ugięte pod kątem prostym w stawie kolanowym. Ruch – spychanie kolan w dół ciężarem ciała i siłą ucisku rąk.
4.Siad skrzyżny. Ruch – wstawanie z nogami skrzyżowanymi.
5.Siad skrzyżny, ramiona wzdłuż tułowia, przejście do leżenia tyłem i powrót.
6.Siad prosty, piłka między kolanami, ręce oparte za plecami, wznos bioder w górę – przejście do podporu tyłem.
7.Siedząc głęboko na krześle, między kolanami poduszeczka, podudzie związane. Ruch – unoszenie nóg do poziomu – wytrzymać licząc do trzech.
8.W siadzie stopy podeszwami opierają się o siebie, dłonie nachwytem obejmują grzbiet stóp. Ruch – rozpieranie kolan łokciami na zewnątrz z niewielkim opadem tułowia w przód.
9.Między kolanami umieszczona piłka. Ruch – skoki.
10.Leżenie na plecach nogami do ściany, piłka między kolanami – marsz stopami po ścianie w linii pionowej.
11.Siad ugięty, kolana rozchylone na zewnątrz, podeszwy stóp stykają się ze sobą. Opad tułowia w przód z równoczesnym ugięciem ramion w stawach łokciowych i chwytem dłońmi stóp, łokcie szeroko rozstawione na zewnątrz rozpychają kolana.
12.Stopa zamienia się w „gąbkę”. Ruch – mycie ciała „gabką” – stopą.
13.Leżenie na plecach, ręce w górze, kończyny dolne ugięte w stawach kolanowych, stopy złączone, skłon tułowia w przód z równoczesnym rozchyleniem kolan na zewnątrz, stopy pozostają złączone.
14.Siad ugięty, kolana rozchylone na zewnątrz, podeszwy stóp stykają się ze sobą, ręce ugięte w stawach łokciowych i wsparte dłońmi na kolanach – naciskanie dłońmi na kolana.
15.W staniu tyłem do drabinek stanie zwieszone.
16.Unoszenie nogi zgiętej w stawie kolanowym w górę na zewnątrz, zmiana nóg.
17.W staniu, piłka między kolanami, podskoki trzymając piłkę kolanami.
