Napoje energetyczne to drinki, które składają się z dużej ilości cukru, przez co podnoszą poziom cukru we krwi. Innymi ważnymi składnikami tych napojów są m.in. tauryna i kofeina, które działają pobudzająco na organizm. Napoje energetyczne są przeznaczone dla osób wykonujących krótkotrwały wzmożona aktywność fizyczna i umysłowy – sportowców, studentów, klubowiczów. Należy jednak uważać, bo drinki energetyczne nie zawsze są bezpieczne – połączone z alkoholem mogą doprowadzić nawet do śmierci.
Napoje energetyczne – wpływ na organizm
Napoje energetyczne zawierają w swoim składzie substancje – m.in. cukier, kofeinę i taurynę, które mają działać stymulująco i pobudzająco. Ich zadaniem jest przeciwdziałać zmęczeniu, senności i osłabieniu organizmu. Naukowcy od wielu lat zajmowali się badaniem napojów energetycznych, chcąc sprawdzić ich skuteczność. Badania młodzieży wykazały, że picie napojów energetycznych może wydłużyć czas i efektywność gier zespołowych. Naukowcy zaobserwowali także, że napoje energetyczne mogą pomóc młodym ludziom w zwiększeniu intensywności aktywności fizycznej. Ponadto zapewniają polepszenie gospodarki wodno-elektrolitowej podczas treningu, przez co zwiększają wydolność. Napoje energetyczne są w pewnych chwilach niezbędne, np. gdy przygotowujemy się do egzaminu, udajemy w długą trasę samochodową czy odbyliśmy intensywny trening fizyczny. Warto jednak zastanowić się, jaki jest wpływ napojów energetycznych na zdrowie? Po pierwsze, nie można podawać napojów energetycznych osobom poniżej 16. roku życia, chorym na cukrzycę, kobietom w ciąży i chorym na fenyloketonurię. Po drugie, łączenie napojów energetycznych z alkoholem może wywoływać złudne uczucie trzeźwości. Powoduje to nadmierne spożywanie alkoholu, które może prowadzić do niewydolności serca, przytłumienia ośrodkowego układu nerwowego, a w skrajnych przypadkach nawet do śmierci.
Napoje energetyczne – napoje dla sportowców
Zdrowe napoje dla sportowców zawierają niezbędne składniki, które pobudzają komórki organizmu. Ponieważ wysiłek fizyczny kosztuje dużo energii, sportowcy powinni stale uzupełniać swoje potrzeby energetyczne. Uprawiając sport, narażamy się na ryzyko odwodnienia i utraty cennych pierwiastków, takich jak sód, magnez i potas, które odpowiadają za gospodarkę wodną w organizmie. Napoje energetyczne i izotoniczne pomagają utrzymać optymalny poziom wody w organizmie. Zdrowe napoje energetyczne dla sportowców stosowane są również w celu dotlenienia krwi. Eksperci są zdania, że zdrowe napoje dla sportowców zawierają składniki w odpowiednich proporcjach. Należą do nich tzw. biostymulatory (kofeina, guaranina, tauryna, inozytol), które służą wywołaniu wzmożonej aktywności. Jeśli chodzi o napoje energetyczne, to poprawiają one koncentrację, dostarczają energii i przywracają równowagę wodno-elektrolitową. Należy jednak pamiętać, że zawierają duże ilości cukrów, które mogą zakłócać niektóre procesy metaboliczne zachodzące w organizmie. Jeżeli zatem czujemy się wyczerpani, to w awaryjnej sytuacji możemy stosować napoje energetyczne. Stosunkowo lepsze i bardziej odpowiednie w takich sytuacjach są jednak napoje izotoniczne. Jeżeli regularnie uprawiamy sport i jesteśmy narażeni na zachwiania równowagi elektrolitowej, powinniśmy wypróbować napoje izotoniczne.
Napoje energetyczne – skutki uboczne dla zdrowia
Napoje energetyczne, choć dla niektórych posiadają nieocenioną wartość pobudzającą, nie są zalecane przez specjalistów żywieniowych, dietetyków i lekarzy. Stanowią one zagrożenie dla zdrowia, a nawet dla życia człowieka. Energetyki zwiększają ryzyko zawału serca zarówno u osób w starszym wieku, jak też u ludzi młodszych. Stwierdzono, że po wypiciu napoju energetyzującego u młodzieży często występują objawy towarzyszące zawałowi, takie jak: kołatanie serca oraz nudności. Nadużywanie energetyków przyczynia się również do wzrostu poziomu agresji wśród młodzieży. Odpowiada za to kofeina, której zawartość w energy drinkach jest bardzo wysoka, a nawet przewyższająca zdolności organizmu do poradzenia sobie z taką dawką. Energetyki prowadzą również do nadpobudliwości psychoruchowej, która zaburza koncentrację i uwagę. Skutkami częstego sięgania po napoje energetyzujące są problemy z zaśnięciem mimo odczuwanego zmęczenia. Energetyki zawierają dużą ilość cukru, dlatego połączone z niezdrową, źle zbilansowaną dietą mogą przyczyniać się do rozwoju próchnicy zębów, nadwagi oraz otyłości.
Uzależnienie od napojów energetycznych – czy jest to możliwe?
Niebezpieczeństwem związanym z nadużywaniem napojów energetyzujących jest powstanie uzależnienia od energetyków. Jest ono wynikiem przyzwyczajania się organizmu do działania kofeiny. Z czasem organizm uodparnia się na dotychczas dostarczane mu dawki tej pobudzającej substancji i domaga się ich zwiększenia. Skutkiem tego jest wypijanie coraz większych ilości napojów energetycznych. Objawami towarzyszącymi nagłemu odstawieniu energetyków są: ogólne złe samopoczucie, bóle i zawroty głowy, wzmożona senność, rozdrażnienie. Wypijanie dużych ilości energy drinków może doprowadzić do przedawkowania kofeiny, którego symptomami są: nadmierne pobudzenie, zaburzenia koncentracji i pamięci, bezsenność, uczucie niepokoju. Stan ten jest poważnym zagrożeniem dla życia mogące zakończyć się śmiercią. Z tego powodu napoje energetyczne powinny być stosowane wyłącznie w sytuacjach awaryjnych. Energy drinki są całkowicie przeciwwskazane: dzieciom, kobietom ciężarnym oraz karmiącym piersią, alergikom, a także osobom z chorobami serca, nadczynnością tarczycy i migrenami.