Aparat ortodontyczny to prawidłowy zgryz. Proste zęby to nie tylko ładny uśmiech, ale także łatwiejsze dbanie o czystość jamy ustnej i skuteczniejsze zapobieganie próchnicy i paradontozie. Aparat ortodontyczny to nie przykra konieczność, ale moda. Moda bardzo zdrowa, bo pozwala wyprostować zęby, leczy wady zgryzu i nierzadko kompleksy. Aparaty ortodontyczne noszą dzieci i dorośli, a wśród młodzieży cieszą się (zwłaszcza te zdobione) sporą popularnością. Dziś srebrne albo przezroczyste (z kryształu górskiego) klamerki na zębach nikogo nie dziwią.
Aparat ortodontyczny – charakterystyka
Aparat ortodontyczny to proste urządzenie, którego zadaniem jest leczenie wad zgryzu i właściwe ustawienie zębów. W zależności od rodzaju wady, stanu zdrowia zębów oraz wieku pacjenta, ortodonta dopasowuje najlepiej pasujący i odpowiadający potrzebom aparat na zęby. Wielu z nas zakłada aparat głównie ze względów estetycznych – chcemy mieć proste i ładne zęby, aby lepiej wyglądać. Warto jednak wiedzieć, że prawidłowy zgryz pozwala lepiej dbać o higienę jamy ustnej oraz zapobiegać chorobom, takim jak próchnica czy paradontoza. Aparat na zęby jest więc sposobem na piękny uśmiech oraz środkiem, który pozwala dbać o zdrowie zębów i całej jamy ustnej.
Aparat ortodontyczny – kiedy założyć
Dzieciom aparaty stałe zakłada się dopiero wtedy, gdy mają wszystkie stałe zęby. U dorosłych można to zrobić niezależnie od wieku, nawet po skończeniu czterdziestki czy pięćdziesiątki (jednak taki zwyczaj rodzi się w Polsce bardzo wolno). Bywa jednak, że u starszych osób sam aparat nie wystarcza, bo wada zgryzu może być spowodowana wadliwą budową szczęki albo żuchwy. Wtedy konieczna jest interwencja chirurga, który prawidłowo, ale już operacyjnie, ustawi je w modelowym położeniu. Leczenie ortodontyczne dorosłych często musi być połączone także z zabiegami protetycznymi lub wszczepieniem implantów. Ale nieraz dzięki np. niewielkiemu rozsunięciu ścieśnionych zębów można uniknąć wstawiania sztucznych. Ostatnio, ale nie jest to możliwe w każdym przypadku, stosuje się lingwalne aparaty ortodontyczne, których nie widać w buzi nawet przy najszerszym uśmiechu. Zameczki (nie kaleczą języka i nie przeszkadzają przy jedzeniu) zakłada się na zęby od strony języka. Aparat lingwalny łatwiej starannie oczyścić niż tradycyjny. Jest też nieco droższy, a o jego założeniu zawsze decyduje lekarz.
Aparat ortodontyczny – rodzaje
Wyróżniamy aparaty ruchome, jak również aparaty stałe.
Aparaty ruchome
Ten typ aparatu to również przezroczyste nakładki, które pacjent musi nosić cały czas za wyjątkiem jedzenia i szczotkowania. Nakładki są przezroczyste, więc podnoszą komfort noszenia, są praktycznie niewidoczne. Efekty zależą od sumienności pacjenta, jednak mogą być stosowane tylko w niewielkich wadach.
Aparaty stałe
Aparaty ortodontyczne stałe są najbardziej popularne i występują w wielu odmianach. Oto rodzaje aparatów ortodontycznych mocowanych na stałe:
•aparaty ortodontyczne metalowe standardowe – to najtańszy rodzaj aparatów ortodontycznych stałych, a przez to najczęściej wybierany. Pacjenci do wyboru mają aparaty z tradycyjnymi zamkami lub zamkami mini, które są mniej widoczne;
•aparaty ortodontyczne tytanowe – przeznaczona dla alergików uczulonych na nikiel;
•aparaty ortodontyczne estetyczne – to aparaty mało widoczne na zębów, często wybierane przez osoby, które czują dyskomfort związany z noszeniem tego rodzaju aparatu ortodontycznego. Kolor zamków dobiera się do naturalnego koloru zębów, przez co są bardzo estetyczne i nie rzucają się w oczy. Pacjenci, którym zależy na tym, by aparat był dyskretny mają do wybory aparaty ceramiczne, porcelanowe, szafirowe i kryształowe. Przy noszeniu tego typu aparatów należy stosować tzw. białą dietę, czyli unikać napojów i pokarmów, które mogą odbarwiać ligatury (tzw. gumki ortodontyczne).
Podczas noszenia aparatów ortodontycznych estetycznych z diety należy więc wykreślić czerwone wino, herbatę (czarną, zieloną, białą), kawę, papierosy, buraki, szpinak, jagody, ciemne soki (porzeczkowy, wiśniowy, żurawinowy) oraz napoje o ciemnej barwie (takie jak cola);
•aparaty ortodontyczne lingwalne (językowe) – to aparaty ortodontyczne stałe umieszczone na zębach od wewnątrz, czyli od strony języka, przez co są całkowicie niewidoczne dla otoczenia. Leczenie ortodontyczne trwa tyle samo co przy standardowym aparacie, jednak koszty są dużo wyższe. Warto wiedzieć, że aparat lingwalny może powodować problemy z mówieniem oraz seplenienie. Nie każdy może stosować ten rodzaj aparatu – osoby o niskich zębach oraz z chorobami przyzębia nie kwalifikują się do aparatu lingwalnego;
•aparaty ortodontyczne samoligaturujące – to nowoczesny rodzaj aparatów ortodontycznych, które dzięki specjalnej budowie pozwalają na użycie mniejszej siły przy prostowaniu zębów. Dzięki temu pacjenci odczuwają mniejszy dyskomfort i ból, leczenie trwa krócej i nie ma konieczności tak częstych wizyt u ortodonty;
•aparaty ortodontyczne Clear Aligner – to niewidoczne aparaty ortodontyczne, a raczej specjalne przezroczyste nakładki, które można stosować do leczenia ortodontycznego niektórych wad zgryzu. Szyny są dopasowane do konkretnego pacjenta i trzeba je wymieniać co 2 tygodnie. Pacjent nosi Clear Aligner przez cały czas, poza posiłkami i szczotkowaniem zębów.
